Bodemachtergrond

Bodemachtergrond is een term uit de bodemkunde en milieuwetenschap die verwijst naar de natuurlijke kenmerken van een bodem en naar de achtergrondconcentraties van elementen die kenmerkend zijn voor een regio. Het vormt een referentiekader tegen waartegen waargenomen verontreiniging of veranderingen kunnen worden beoordeeld.

De bodemachtergrond wordt bepaald door factoren zoals pedogenese (de ontwikkeling van de bodem), ouder materiaal, klimaat, reliëf en biologische activiteit. De combinatie van mineralogie, textuur, organische stof en pH bepaalt de chemische en fysische eigenschappen die de achtergrond vormen. Hiermee ontstaat een beschrijving van wat als neutraal of natuurlijk niveau geldt voor een gebied.

Toepassingen: in milieukunde en bodemonderzoek wordt de bodemachtergrond gebruikt om natuurlijke niveaus te onderscheiden van antropogene invloeden. Bij contaminaatbeoordeling en bij het opstellen van beleidskaders voor landgebruik of sanering fungeert de bodemachtergrond als referentiepunt. Het helpt bij het interpreteren van meetwaarden en bij het bepalen van normen voor milieuzorg.

Methoden: het bepalen van de bodemachtergrond vereist representatieve bemonstering over een regio en het gebruik van gestandaardiseerde analyseprocedures om variabiliteit te verlichten. Gebieden kunnen regionale achtergronddatabanken of kaartlagen bevatten met informatie over gebruikelijke concentratieniveaus.

Uitdagingen: er is vaak sprake van hoge ruimtelijke variabiliteit en heterogeniteit van bodemprofielen, waardoor het lastig is een eenduidige achtergrondwaarde vast te stellen. Ook langetermijnveranderingen en eerdere menselijke activiteiten kunnen de interpretatie compliceren.

Zie ook: bodemkunde; bodemchemie; milieugeochemie; achtergrondwaarde; contaminatieonderzoek.