Affiniteitdiagrammen

Affiniteitdiagrammen, ook bekend als affiniteitendia, is een gestructureerde brainstormmethode waarbij ideeën of gegevens op kaartjes worden geschreven en daarna in groepen van soortgelijke aard worden samengebracht. Het doel is om patronen en relaties te ontdekken in kwalitatieve informatie die soms moeilijk in een lineaire vorm te vassen is. De methode bevordert samenwerking en stimuleert een gedeelde interpretatie van complex materiaal.

Het proces begint met het verzamelen van een grote hoeveelheid ideeën of vereisten. Elk idee wordt op een kaart geschreven. De kaarten worden in stilte gegroepeerd op basis van onderlinge associaties, zodat elke deelnemer bijdraagt zonder één persoon de leiding te geven. De groepen krijgen een label, en vaak worden hiërarchieën of subgroepen gevormd. Tot slot wordt een korte beschrijving van elke cluster opgesteld en wordt besloten welke clusters de kern van het onderwerp weergeven en welke acties volgen.

Affiniteitdiagrammen vinden hun oorsprong in Japan in de jaren 1950, ontwikkeld door Jiro Kawakita (de KJ-methode). In westerse praktijken worden ze veel toegepast in productontwikkeling, UX-onderzoek, informatie-architectuur en kwaliteitszorg. Ze worden vaak gecombineerd met prioriterings- of evaluatiemethoden zoals dot voting.

Voordelen zijn onder meer het ordenen van grote hoeveelheden kwalitatieve data, het blootleggen van ongebruikelijke relaties en het bevorderen van gezamenlijke interpretatie. Nadelen zijn onder meer subjectiviteit, afhankelijkheid van de groep en tijdsdruk. Beste praktijk is om een duidelijke probleemstelling te hebben, diverse deelnemers te betrekken, met ruwe ideeën te beginnen en daarna de clusters te definiëren en acties vast te leggen.