zwaartekrachtdominantie

Zwaartekrachtdominantie is een term die wordt gebruikt om een regime te beschrijven waarin zwaartekracht de primaire kracht is die bewegingen en structuren bepaalt. In dit regime overheerst de invloed van massa’s en de aard van de ruimtetijd ten opzichte van andere fundamentele krachten zoals elektromagnetisme, de sterke en zwakke kernkracht. Het begrip komt vooral voor in de astronomie en kosmologie.

In praktische zin betekent zwaartekrachtdominantie dat de dynamica van systemen kan worden beschreven met de wetten van Newton (of, in sterke velden, met de algemene relativiteit). Op planetair niveau bepalen zwaartekracht en de massa van het centrale lichaam de banen van planeten en manen. Op galactische en kosmologische schalen regelt zwaartekracht de beweging van sterren, gas en donker materiaal en ligt de basis voor structuurvorming en dynamiek. De aanwezigheid van donkere materie versterkt deze dominantie doordat extra zwaartekrachtsvelden ontstaan rond massieve systemen.

In deze regimes zijn elektromagnetische en andere krachten meestal verwaarloosbaar voor de grootschalige dynamiek, hoewel ze lokaal wel van belang kunnen zijn (bijv. magnetische velden bij accretie-schijven). Problemen die gravitatie-gedreven zijn, worden vaak geanalyseerd met het virialtheorema, met orbital resonances en met zwaartekrachtslensvorming.

Terminologie: de uitdrukking zwaartekrachtdominantie is geen strikt vaste wetenschappelijke term, maar wordt informerend gebruikt om aan te geven dat zwaartekracht de dominante kracht is in het systeem of fenomeen dat wordt bestudeerd.