zwaan

Zwaan is de algemene benaming voor grote watervogels uit de familie Anatidae, behorend tot het geslacht Cygnus. Zwanen komen voor in gematigde streken van Europa, Azië en Noord-Amerika, en omvatten meerdere soorten, waarvan de knobbelzwaan (Cygnus olor) de bekendste is in veel gebieden. Ze hebben lange nekken, grote vleugels en een stevig lichaam; volwassen zwanen hebben meestal een wit verenkleed, terwijl jongere dieren bruinachtig tot grijzig kunnen zijn. De snavelkleur varieert per soort; bij de knobbelzwaan heeft de snavel een oranje kleur met een kenmerkende zwarte keelbasis.

Het dieet van zwanen bestaat voornamelijk uit waterplanten en gras, maar ze kunnen ook andere plantaardige materialen oppakken. Ze zoeken voedsel in en langs het water en kunnen lange tijd zwemmend foerageren.

Zwanen vormen vaak langdurige, monogame paren. In het voorjaar bouwen ze een groot nest van plantenmateriaal langs de waterkant. Een leg bestaat meestal uit 4 tot 8 eieren; de incubatietijd bedraagt ongeveer 32 tot 36 dagen. De jongen, cygnets genoemd, worden door beide ouders verzorgd en blijven meestal 2 tot 3 maanden bij de ouders voordat ze zelfstandig kunnen vliegen.

Zwanen zijn sterke vliegers en migreren vaak in V-formatie over lange afstanden, hoewel sommige populaties in milde klimaten resident blijven. Ze komen voor in verscheidene wateren—meren, rivieren en natte weilanden—and bieden belangrijke ecologische rollen, zoals rijstveld- en waterplantenbeheer. Door hun schoonheid en symbolische waarde hebben zwanen een prominente positie in cultuur en folklore gekregen.