zoutwatergradiënten

Zoutwatergradiënten zijn ruimtelijke variaties in de zoutconcentratie van water, meestal uitgedrukt als saliniteit. Ze ontstaan wanneer watermassa's met verschillende zoutgehalten met elkaar mengen of wanneer processen zoals verdamping, neerslag, ijsvorming of smeltwater de zoutverdeling beïnvloeden. Gradiënten komen zowel horizontaal voor (bijvoorbeeld langs kusten of in estuaria) als verticaal in een waterkolom.

Verticale gradiënten worden vaak aangeduid met de term halocline: een laag in de waterkolom waar de saliniteit plotseling toeneemt met diepte. Horizontale gradiënten ontstaan bij riviermondingen, kustzones en in zee-ineen waar zoet water mengt met zout zeewater. Gradiënten kunnen tijdelijk zijn door seizoensinvloeden (overstromingen, regen) of langer bestaan afhankelijk van de balans tussen toevoer, menging en verdeling.

Zoutwatergradiënten beïnvloeden de dichtheid van water en daarmee lokale stromingen en de globale thermohaliene circulatie. Ze bepalen leefomstandigheden voor vele mariene organismen, beïnvloeden de oplosbaarheid van zuurstof en voedingsstoffen en spelen een rol bij scheepvaart en kustbeheer. Saliniteit wordt meestal uitgedrukt in PSU (practical salinity units) of g/kg en wordt vaak afgeleid uit conductiviteit via CTD-metingen.

Wetenschappers onderzoeken zoutgradiënten om klimaatgerelateerde veranderingen te begrijpen, zoals veranderingen in zoetwaterinput door smeltende ijslagen of variaties in neerslag. Toepassingen variëren van fundamenteel oceanografisch onderzoek tot praktisch waterbeheer in estuaria en, in bredere zin, de verkenning van energie uit saliniteitverschillen.