wolkstructuren

Wolkstructuren is een term uit de meteorologie die verwijst naar de ruimtelijke organisatie en de interne morfologie van wolken. Het beschrijft hoe wolken in de lucht zijn gevormd, welke vormen ze aannemen, op welke hoogte ze voorkomen en hoe ze met elkaar zijn geordend. Wolkstructuren ontstaan door de combinatie van vochtigheid, temperatuurprofielen en windschering in de troposfeer en leveren aanwijzingen over het huidige en toekomstige weer.

De classificatie van wolken in termen van structuur volgt doorgaans het systeem van de Wereld Meteorologische Organisatie. Wolken worden ingedeeld naar hoogte en vorm: cirrus-, cirrostratus- en cirrocumuluswolken (hoge wolken); alto-varianten zoals altocumulus en altostratus (middelhoge wolken); en lage wolken zoals stratus, stratocumulus en nimbostratus, plus de verticaal ontwikkelende cumulus en cumulonimbus. Cumuluswolken tonen verticale ontwikkeling, terwijl stratuswolken kenmerkend dwarsliggende lagen vormen; cumulonimbus geven vaak convectie en onweer aan.

Veel voorkomende structuren zijn onder meer stapelende cumuluscongestus, plateaulagen van stratus, sluierachtige cirrus en georganiseerde patronen zoals cloud streets en mesoscale convective systems. De interne structuur—zoals bolstaande opwaaien in cumulus, de aard van het topje bij volwassen cumulonimbus of filigraanachtige cirrusdraden—duidt op de balans tussen buoyantie, bevochtiging en windschering.

Waarneming en studie van wolkstructuren gebeuren met behulp van observaties aan de grond, radiosondes, lidar, radar en satellietbeelden. Informatie over wolkstructuren ondersteunt weerverwachtingen, luchtvaartveiligheid en klimaatonderzoek door aanwijzingen te geven over stabiliteit, vocht en convectieve potentie.