voedingsruis

Voedingsruis is een term uit de voedingswetenschap die verwijst naar de onvoorspelbare variatie en meetfouten in voedingsinname-gegevens. Het omvat dag-tot-dag variatie in wat iemand eet, maar ook foutieve rapportage en onnauwkeurigheden bij het inschatten van portiegroottes, voedselclassificatie en de samenstelling van voedingsmiddelen. Door deze ruis kan de waargenomen relatie tussen voeding en gezondheid vervagen of vertekend raken.

Oorzaken van voedingsruis zijn onder meer dagelijkse variatie in dieet, onder- of overrapportage door respondenten (zeker bij energierijke of sociale gewenste voedingsmiddelen), verkeerde inschatting van portiegroottes, en beperkingen van voedingsinventarissen en voedingsmiddelensamenstellingen. Daarnaast kunnen merk- en seizoenverschillen in voedingsmiddelen bijdragen aan de ruis.

Gevolgen voor onderzoek en praktijk zijn onder meer verminderde betrouwbaarheid en statistische power, attenuatie van verbanden tussen voedingsinname en gezondheidsuitkomsten, en mogelijk vertekende conclusies als meetfout niet wordt aangepakt.

Aanpak om voedingsruis te verminderen omvat onder meer herhaalde metingen (meerdere 24-uurs recalls of voedingsdagboeken) en/of langere registratieperiodes; gebruik van biomarkers als objectieve referenties (bijv. dubbelt- water voor energie, urine voor eiwit); toepassen van correctiemethoden zoals regressiecalibratie en de-attenuatie; combinatie van meerdere beoordelingsinstrumenten (bijv. FFQ met recalls); en gestandaardiseerde protocollen en training van respondenten.

Zie ook: voedingsbeoordeling, meetfout in epidemiologisch onderzoek, biomarker-gestuurde validatie.