vervallen

Vervallen is een Nederlands woord met twee hoofdbetrekkingen: het kan als werkwoord dienen en als bijvoeglijk naamwoord.

Als werkwoord betekent vervallen 'verlopen, ongeldig worden of vervallen raken'. Het verwijst naar zaken die geen rechtsgeldigheid of afdwingbaarheid meer hebben omdat de termijn is verstreken. Het is meestal intransitief; de voltooide tijd wordt gevormd met het hulpwerkwoord zijn: de betaling is vervallen, het contract is vervallen. In juridische en administratieve taal komt het woord vaak voor, bijvoorbeeld: De betaling is vervallen; de vergunning is vervallen.

Als bijvoeglijk naamwoord betekent vervallen 'in verval geraakt, armoedig of verouderd'. Het wordt gebruikt voor gebouwen, terreinen en objecten die door verwaarlozing of verstrijkende tijd in een verlepte toestand verkeren. Voorbeelden: een vervallen gebouw, een vervallen fabrieksterrein. In deze betekenis drukt vervallen vaak poorest conditie en veroudering uit.

Etymologie: vervallen is afgeleid van ver- (een prefix dat vaak verandering of intensivering aanduidt) en vallen, met de onderliggende betekenis van veranderen van toestand door tijd of omstandigheden. Het is verwant aan het zelfstandig naamwoord verval.

Zie ook: vervaldatum (expiratie- of uiterste datum), verval (afname of achteruitgang van waarde of toestand), vervallenheid, vervallen pand. Synoniemen en verwante termen variëren per context; voor exacte keuze is de zin en sector (juridisch, bouwkundig, administratief) bepalend.