vermogensongelijkheid

Vermogensongelijkheid is de ongelijke verdeling van netto vermogens tussen huishoudens. Netto vermogens bestaan uit alle bezittingen minus schulden en omvatten spaargeld, aandelen, obligaties en onroerend goed. Vergeleken met inkomensongelijkheid legt vermogensongelijkheid meer nadruk op langetermijnmogelijkheden en de intergenerationele overdracht van welvaart.

Vermogensongelijkheid wordt vaak gemeten met indicators zoals de Gini-coëfficiënt voor vermogen, de Palma-ratio (het aandeel van het vermogen van de top 10% ten opzichte van de onderste 40%), en de top-1%-aandeel. Data zijn vaak gecompliceerd door begripsverschillen en waarderingsmethoden, wat internationale vergelijkingen bemoeilijkt. Erfopvolging en waardering van onroerend goed spelen hierbij een grote rol.

Oorzaken zijn onder meer het rendement op kapitaal dat hoger kan zijn dan economische groei, erfbelasting en schenkingen, ongelijk leer- en toegang tot kapitaal, en fiscale regels die vermogen relatief gunstiger behandelen ten opzichte van looninkomsten. Technologische veranderingen en globalisering kunnen vermogensconcentratie versterken.

Gevolgen van vermogensongelijkheid omvatten verminderde mobiliteit tussen generaties, grotere economische en politieke invloed van welgestelde huishoudens, en mogelijke effecten op consumptie en investeringspatronen. Langdurige ongelijkheid kan ook druk zetten op sociale normen en draagvlak voor beleid.

Beleidsopties die regelmatig worden besproken zijn vermogensbelastingen, herziening van erf- en schenkbelasting, vergroting van belasting op kapitaalinkomsten, en versterking van sociale transfers, onderwijs en woningbeleid. Doel is het vergroten van inclusie en het verbeteren van kansen op de lange termijn.

Richting en omvang variëren wereldwijd; in veel ontwikkelde landen is vermogensongelijkheid sinds de jaren tachtig toegenomen, maar cijfers verschillen door data en definities.