uitwisselingsformaat

Een uitwisselingsformaat is een gestandaardiseerd formaat voor de elektronische uitwisseling van gegevens tussen verschillende systemen en organisaties. Het doel is interoperabiliteit: systemen kunnen informatie verzenden, ontvangen en interpreteren zonder aanvullende aanpassingen. Uitwisselingsformaten definiëren doorgaans de structuur van berichten, de betekenis van velden en de regels voor validatie en conversie, vaak ondersteund door schema’s en afspraken over encoding en transport.

Veelgebruikte technologieën zijn XML en JSON, beide ondersteund door bijbehorende schema’s (zoals XML-schema of JSON-schema) die de inhoud controleren. Ook platte tekstformaten zoals CSV komen voor, vooral bij batchgewijze uitwisseling. In specifieke sectoren bestaan gespecialiseerde formats, zoals EDIFACT en UBL voor handel, HL7 in de gezondheidszorg en diverse onderwijs- en overheidsstandaarden voor publieke data.

Een uitwisselingsformaat omvat doorgaans afspraken over codering (bijv. UTF-8), taal, veldnamen en semantiek, versiebeheer en compatibiliteit. Implementaties maken vaak gebruik van data-mappers, transformatie en validatie tegen schema’s om gegevens uit verschillende bronnen in één gemeenschappelijk model te brengen.

Belangrijke aandachtspunten zijn veiligheid en privacy, authenticiteit van verzender en ontvanger, en governance van versies en onderhoud. Een goed gedocumenteerd uitwisselingsformaat vergemakkelijkt integratie, vermindert fouten en bevordert transparantie tussen partners.