trombinevorming

Trombinevorming is het proces waarbij thrombine (IIa) ontstaat in het bloedstollingsstelsel. Thrombine is een serineprotease dat fibrinogeen in fibrine omzet en zo een stevig stolsel mogelijk maakt. De productie van thrombine gebeurt in de gemeenschappelijke stroom van de cascade, nadat de intrínieke en extrinsieke routes factoren hebben geactiveerd tot Xa.

De extrinsieke route start bij weefselfactor (TF) dat samen met factor VIIa Xa vormt; de intrinsieke route activeert factoren XIIa, XIa en IXa, waardoor IXa samen met VIIIa leidt tot activatie van X. X wordt door Xa in combinatie met Va, calcium en fosfolipiden omgezet in prothrombinase, die prothrombin omzet in thrombine. Thrombine werkt vervolgens op meerdere wijzen: het zet fibrinogeen om in fibrine, activeert factoren V, VIII, XI en XIII en stimuleert plaatjes via protease-activated receptors op hun oppervlak, wat aggregatie en oppervlaktesignalering bevordert.

De gevormde thrombine zorgt voor de kruising en stabilisatie van het stolsel. Factor XIIIa crosslinks fibrine, waardoor een stabiel netwerk ontstaat. De productie en activiteit van thrombine worden streng gereguleerd om overmatige stolling te voorkomen. Regulatoire mechanismen omvatten antitrombine en heparinecofactor II, evenals het proteïne C- en S-systeem dat met thrombomoduline thrombine inactiverende reacties bevordert. TFPI remt TF-FVIIa en Xa om de initiatie van de cascade onder controle te houden.

Klinisch is een verstoorde trombinevorming geassocieerd met bloedings- of trombotische stoornissen. Therapeutisch worden middelen gebruikt die de thrombinevorming of thrombine-activiteit remmen, zoals directe trombine-remmers of antistollingsmiddelen die Xa of de gehele cascade beïnvloeden. Thrombinetijd is een laboratoriumtest die de omzetting van fibrinogeen door thrombine meet.

---