suggestibiliteit

Suggestibiliteit is de neiging om beïnvloed te worden door suggesties van anderen of door de context waarin men verkeert. Dit kan leiden tot veranderingen in geheugen, attitudes, herinneringen of gedrag. Suggestibiliteit kan zowel als persoonlijkheidskenmerk (trait) voorkomen als tijdelijk afhankelijk van de situatie. Ook kan men verschillen in hoe gevoelig iemand is voor specifieke vormen van beïnvloeding, zoals gehoorzaamheid, overtuiging of readily available misinformation.

De onderliggende mechanismen omvatten cognitieve bias, sociale druk en geheugenconstructie. Mensen passen vaak hun reacties aan wat zij denken dat anderen willen horen of wat de groep als gepast beschouwt. Het geheugen kan worden vervormd door leading questions of herhaalde informatie, wat bekend staat als het misinformation effect. In de psychologie worden ook het fenomeen van hypnotische suggestie en de daaraan gerelateerde “hypnotisabiliteit” onderscheiden van algemene suggestibiliteit.

Meetmethoden en toepassingsgebieden worden verschillend benaderd. In forensisch-psychologisch onderzoek wordt bijvoorbeeld de Gudjonsson Suggestibility Scale gebruikt om de vatbaarheid voor suggestie te meten tijdens getuigeninterviews. In klinische en onderzoekscontexten wordt onderscheid gemaakt tussen geheugen-, geheugen-verstrengeling- en sociale beïnvloeding‑processen. Hypnose en therapeutische settings onderzoeken vaak de mate van hypnotiseerbaarheid als een gerelateerd, maar apart facet van suggestibiliteit.

Factoren die suggestibiliteit beïnvloeden omvatten leeftijd, cognitieve capaciteit, educatie, en persoonlijkheidskenmerken zoals openness en need-for-closure. Situationele factoren zoals autoriteitsgedrag, reputatie van de informatiebron en groepsdruk spelen eveneens een belangrijke rol. Het begrip is relevant voor de interpretatie van getuigenissen, communicatie, marketing en de omgang met nepnieuws en misinformatie, maar vereist altijd een zorgvuldige en ethische aanpak.