straalvinnigen

Straalvinnigen (Actinopterygii) zijn een klasse beenvissen die gekenmerkt worden door vinnen die bestaan uit talloze dunne, botachtige stralen (lepidotrichia). Deze stralen geven de vinnen hun flexibele en krachtige werking bij het zwemmen. In tegenstelling tot de lobbinnige vinnen van de Sarcopterygii vormen bij straalvinnigen de vinnen de belangrijkste stuurorganen voor voortbeweging.

Het lichaam van straalvinnigen heeft een overwegend botachtig skelet. De kieuwen liggen beschermd onder het kieuwdeksel (operculum). Veel soorten bezitten een zwemblaas (gasblaas) die dient voor drijfvermogen en soms voor ademgaswisseling. De huid is meestal bedekt met schubben, meestal cycloïde of ctenoid. De meesten hebben een goed ontwikkeld gehoor en een duidelijke laterale lijn die trillingen in het water waarneemt.

Straalvinnigen komen in vrijwel alle aquatische omgevingen voor, van zoetwater rivieren en meren tot de open zee. Ze variëren sterk in grootte en vorm, van kleine dwergvissen tot grote tarbotachtige en tonijnachtige vormen. Ze vormen de grootste groep vissen en leveren wereldwijd een belangrijke voedselbron en worden veel in aquaria gehouden.

Wat betreft evolutie en classificatie ontstonden straalvinnigen in het laat-Siluur tot vroeg-Devoon en hebben zich sindsdien enorm gediversifieerd. De groep omvat primitieve lijnen zoals Cladistia en Chondrostei en een enorme moderne groep Neopterygii, waartoe Teleostei behoort, de grootste en meest diverse groep van vissen.