steganografie

Steganografie is de praktijk om informatie zodanig te verbergen dat de aanwezigheid van de boodschap zelf niet opvalt. In tegenstelling tot cryptografie, dat inhoud onleesbaar maakt, probeert steganografie te verbergen dat er überhaupt iets te verzenden valt. De verborgen data kan in diverse media worden ondergebracht, zoals afbeeldingen, audio, video, tekst of zelfs netwerkverkeer.

Historisch gezien kent steganografie reeds oude toepassingen. Een bekend verhaal beschrijft het verbergen van een boodschap op het hoofd van een persoon, waarna het haar teruggroeit en de tekst pas leesbaar wordt bij herhaalde schering. Andere methoden maakten gebruik van voorwerpen, patronen of sporen in schrift om informatie te verbergen zonder dat dit direct zichtbaar was.

De digitale varianten omvatten beeldsteganografie, waarbij vaak de minst significante bits van pixels worden gewijzigd; audio- en videosteganografie, met aanpassingen in het tijd- of frequentiedomein; en tekststeganografie, door opmaak of letterspaties. Ook netwerksteganografie bestaat, bijvoorbeeld via verbergen van data in pakketgroottes, timing of andere protocolkenmerken. Een verwant begrip is watermarking, dat meestal is gericht op eigendom of integriteit en minder strikt op onzichtbaarheid.

Toepassingen en beperkingen: steganografie kan privacy en veilige communicatie bevorderen, maar wordt ook misbruikt voor clandestiene data-exfiltratie, spionage en malware. Steganalyse is het vakgebied dat probeert verborgen berichten te detecteren en te analyseren. De ontwikkeling van algoritmen en machine learning speelt een belangrijke rol bij zowel het verbergen als het detecteren van steganografie.