stationsgebouw

Een stationsgebouw is het hoofdgebouw van een spoorwegstation en fungeert als toegang tot de perrons. Het herbergt meestal reizigersdiensten, commerciële voorzieningen en administratieve ruimten die samen de operationele en communicatieve kern van het station vormen.

Typische onderdelen zijn onder meer een kantoorgedeelte met kaartverkoop en informatiedienst, wachtruimtes, toiletten, winkel- of kioskruimte en soms horeca. Het gebouw is doorgaans verbonden met de perronoverkapping, gangbruggen of tunnels die reizigers naar de perrons leiden, en bevat vaak toegang tot onder- of bovengrondse doorgangen naar andere delen van het station of de stad.

Qua architectuur vertoont het stationsgebouw variatie afhankelijk van de tijd en de operator. In de negentiende en vroege twintigste eeuw kregen veel gebouwen een robuuste baksteenconstructie met een monumentale gevel, terwijl latere ontwerpen neogotische, art-nouveau of moderne stijlen kunnen weerspiegelen. Veel gebouwen dragen historische waarde en zijn beschermd als erfgoed.

Historisch fungeerde het stationsgebouw ook als controlecentrum voor treinverkeer en goederenafhandeling, met kantoorruimten voor personeel en soms een woning voor de stationschef. Met het verdwijnen van fysieke kaartverkoop en de opkomst van digital ticketing is ruimte vrijgemaakt voor commerciële functies of herbestemming.

Vandaag de dag variëren stationsgebouwen van grote, prominente hoofdgebouwen bij drukke stations tot bescheiden kantoor- of wachtruimtes bij kleinere haltes. In veel gevallen worden historische gebouwen gerenoveerd of herbestemd terwijl ze tegelijk voorzien in moderne reizigersbehoeften, zoals toegankelijkheid, beveiliging en geïntegreerde retail.