standaardkost

Standaardkost is een vooraf vastgestelde kostprijs per geproduceerde eenheid, die gebruikt wordt bij kostenberekening, begroting en prestatieanalyse. De standaardkost is gebaseerd op normale capaciteit, veronderstelde efficiëntie en de verwachte prijzen van inputs. Het doel is om afwijkingen tussen feitelijke kosten en geplande kosten systematisch te analyseren en zo kostenbeheersing en besluitvorming te ondersteunen.

Een standaardkost bevat doorgaans drie componenten: directe materialen, directe arbeid en overhead (indirecte kosten). Voor elke eenheid wordt een standaard hoeveelheid materiaal en een standaard prijs per eenheid materiaal vastgesteld, evenals standaard arbeidsuren en standaard loonkosten, en een standaard overheadkost per eenheid of per activiteitsniveau. In de praktijk worden feitelijke hoeveelheden en prijzen vergeleken met de standaardwaarden om variances te berekenen.

Toepassing en opbrengsten: de standaardkost wordt gebruikt voor begroting, kostprijsberekening, prijsstelling en prestatiebeoordeling. Bij verwerking van varianten worden kostenafwijkingen berekend: materiaalkostenvariatie (prijs versus hoeveelheid), arbeidskostvariatie (loon-tarief versus efficiëntie) en overheadvariaties (spendings- en efficiëntievariaties). De analyse helpt bij kostencontrole, planning en besluitvorming over prijzen, productieprocessen en productontwerpen.

Voordelen van standaardkost zijn onder meer vereenvoudigde begroting, consistente kostencontrole en betere vergelijking van prestaties tussen afdelingen of periodes. Nadelen zijn onder meer dat standaarden verouderd kunnen raken als productie- en marktomstandigheden veranderen, en dat te sterke focus op normen mogelijk leidt tot suboptimale beslissingen of manipulatie van cijfers.

Standaardkost is vaak onderdeel van een standaardkostensysteem, dat kan worden gecombineerd met flexibele budgetten en variantieanalyse om kostenbeheersing en operationele prestaties te verbeteren.