kostenafwijkingen

Kostenafwijkingen zijn de verschillen tussen de daadwerkelijk gemaakte kosten en de kosten die volgens een vooraf vastgestelde standaard of het begrotingsniveau verwacht mochten zijn voor een bepaald kostobject, zoals een product, project of afdeling. Ze vormen een kernonderdeel van kostprijsberekening en management accounting en bieden inzicht in de prestaties van kostenbeheersing.

Welnu, classificatie: Kostenafwijkingen kunnen worden onderverdeeld naar leveranciers- en prijsafwijkingen (prijsveranderingen in materialen en arbeid) en volgens verbruik- of efficiëntieafwijkingen (hoeveelheden en productiviteit). Voor materialen spreken we vaak van prijsafwijking (verschil tussen werkelijke prijs per eenheid en standaardprijs) en hoeveelheid- of verbruikafwijking (verschil tussen werkelijke hoeveelheid en standaardhoeveelheid, vermenigvuldigd met de standaardprijs). Voor arbeid geldt een loonprijsafwijking en een efficiëntieafwijking. Voor overhead komen vaak een uitgavenafwijking (werkelijke overhead versus begrote overhead) en een capaciteits- of activiteitsafwijking (gebaseerd op werkelijke activiteit versus begrote activiteit) voor.

Berekening: de algemene definitie is: kostenafwijking = werkelijke kosten − standaardkosten voor de daadwerkelijke output. Voor materialen kan dit worden uitgedrukt als prijsafwijking = (AP − SP) × AQ en hoeveelheidafwijking = (AQ − SQ) × SP. Voor arbeid: loonprijsafwijking = (AR − SR) × AH; efficiëntieafwijking = (AH − SH) × SR. Voor overhead gelden soortgelijke toepassingen.

Gebruik: afwijkingen worden maandelijks gerapporteerd en geanalyseerd om oorzaken te identificeren, verantwoordingslijnen te verbeteren en toekomstige budgettering en standaardstelling te sturen.