smectietgroep

De smectietgroep is een groep kleimineraal binnen de phyllosilicates, inclusief mineralen zoals montmorilloniet, beidelliet, nontroniet, saponiet en hectoriet. De minerale lagen bestaan uit twee tetraëderlagen van silicium en zuurstof met een tussenliggende octaëdrische laag. Door substitutie in de tetraëder- of octaëdrische laag ontstaat een netto negatieve laaglading, waardoor watermoleculen en uitwisselbare kationen tussen de lagen kunnen worden vastgehouden. Dit leidt tot een grote wateropname en een hoge kationenwisselcapaciteit.

Een kenmerk van de smectieten is hun vermogen om te zwellen bij wateropname, wat ze plastisch en beweeglijk maakt bij natte omstandigheden. Hun chemische samenstelling is variabel, met veelal Si, Al, Mg en Fe in de structuur en verschillende interlaagkationen zoals Na+, Ca2+ of Mg2+. De aanwezigheid van deze kationen en de interlayer water bepaalt mede de zwellingsgraad en de hechting aan andere stoffen.

Veelvoorkomende leden van de groep zijn montmorilloniet, beidelliet, nontroniet, saponiet en hectoriet. Deze mineralen komen voor in environments zoals klei- en modderafzettingen, verweringsproducten van vulkanische as (bentonieten) en in sommige sedimentaire lagen. Door hun hoge oppervlakte en reactiviteit spelen smectieten een belangrijke rol in bodems, bouwmaterialen en milieutoepassingen.

Toepassingen zijn onder meer het gebruik in boorvloeren en als barrièremateriaal in milieutoepassingen, vanwege hun sorptievermogen en chemische plaque. Hun swelling en plastische eigenschappen kunnen zowel functioneel als problematisch zijn, afhankelijk van de toepassing.