settlerkolonisatie

Settlerkolonisatie, ook wel settlerkolonialisme, is een vorm van kolonialisme waarbij de kolonisator zich met een aanzienlijke, vaak permanente groep in het gekoloniseerde gebied vestigt. De verplaatste bevolking sticht een settlermaatschappij en claimt land en politieke macht, terwijl de oorspronkelijke inheemse bevolking vaak wordt verdrongen of gemarginaliseerd. In tegenstelling tot veel extractieve of bestuurlijke kolonies ligt de nadruk bij settlerkolonisatie op permanente vestiging, landverwerving en het vestigen van juridische en sociale structuren die de belangen van de settlergemeenschap bevoordelen.

Typische kenmerken zijn onder meer landonteigening of agrarische kolonisatie, aparte rechts- en eigendomsregelingen, migratie- en demografische veranderingen, en de opbouw van infrastructuur en bestuurlijke systemen door en voor de settlergemeenschap. Dit proces gaat vaak gepaard met geweld, verdrijving, ziekte en culturele onderdrukking of assimilatiepolitiek jegens inheemse burgers, met langdurige gevolgen voor talen, tradities en zelfbeschikking.

Historisch zien we settlerkolonisatie in verschillende regio’s, waaronder Noord-Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland, en in delen van Afrika zoals de Kaapkolonie (waar kolonisten zich vestigden). In elk geval heeft het zich uitstrekt tot hedendaagse samenlevingen met blijvende ongelijkheden en complexe relaties tussen de nakomelingen van settlergemeenschappen en inheemse bevolkingsgroepen.

Het begrip wordt in de studie van kolonialisme gebruikt om de specifieke dynamiek van permanente vestiging te benadrukken, en staat centraal in discussies over recht op land, dekolonisatie en inheemse erkenning en herstel.