ruimtegroep

Een ruimtegroep (ruimtegroep) is in de kristallografie een wiskundige groep van isometrieën van de Euclidische ruimte die een kristallijn patroon in zijn geheel invariant houden. Die isometrieën omvatten vertalingen langs de kristallijne roosterbasis, maar ook puntoperaties zoals rotaties, spiegelingen, en combinaties daarvan zoals screw-rotaties en glijvlakken. De ruimtegroep is de verzameling van alle symmetrie-operaties die het kristalpatroon ongewijzigd maken.

Ruimtegroepen beschrijven zowel de translatie-symmetrie van het rooster als de interne structuur van de atomen die het patroon vormen (de motif). In drie dimensies bestaan er 230 ruimtegroepen. In twee dimensies zijn er 17 wallpaper groups. Ruimtegroepen hangen samen met de Bravais-lattices en de kristallijn systemen: er zijn 14 Bravais-lattices onderverdeeld in 7 kristalstelsels.

De classificatie maakt vaak gebruik van specifieke notatiesystemen, zoals de Hermann–Mauguin-notatie (H-M) voor ruimtelijke groepen, en de Schoenflies-notatie voor de bijbehorende puntgroepen. Internationale Tabellen voor Kristallografie dienen als standaardreferentie voor zowel wat betreft notatie als structureleparameters.

Toepassingen en belang: ruimtegroepen bepalen welke diffractiepatronen mogelijk zijn en welke selectie-regels gelden bij wetenschappelijke metingen. Ze beïnvloeden materiaaleigenschappen zoals anisotropie en vibratiemodi, en spelen een cruciale rol in mineralogie, materiaalkunde en structurele biologie bij de interpretatie van roosters en asymmetrieën.