prostaatklier

De prostaatklier, ook wel prostaat genoemd, is een klier in het mannelijke voortplantingssysteem. Hij ligt onder de blaas en omgeeft de bovenste van de urinebuis (urethra). De prostaat is verbonden met het bekken en speelt een rol in de voortplanting.

Functie en secretie: de prostaat produceert prostaatachtige vloeistof die samen met zaadvloeistof semen vormt. De vloeistof is alkalisch en bevat onder andere PSA (prostaat-specifiek antigeen), citrate en verschillende enzymen. Deze secretie helpt bij het vervoer en de overleving van zaadcellen en levert een aanzienlijk deel van het volumen van het semen.

Anatomie en zones: de prostaat bestaat uit klierweefsel en stroma. In de prostaat bevinden zich drie zones: perifere, transitie- en centrale zone. De prostaataire ducten openen in de urethra op het niveau van de prostaat. De bloedtoevoer verloopt via bekkenvaten en de zenuwen lopen langs het bekken.

Ontwikkeling en histologie: embryologisch ontstaat de prostaat uit het urogenitale sinus. Histologisch bestaat het uit secretorisch klierweefsel met golvende epitheelcellen en een mantelfibro-musculaire stroma. De kliercellen produceren de vloeistof die in de urethra terechtkomt.

Klinische relevantie: veelvoorkomende aandoeningen zijn goedaardige vergroting van de prostaat (BPH), prostatitis en prostaatkanker. BPH veroorzaakt vaak urinaire klachten bij oudere mannen; prostaatkanker is een veelvoorkomende kwaal en vereist tijdige evaluatie en behandeling.

Diagnose en behandeling: diagnose wordt vaak gesteld met digitaal rectaal onderzoek (DRE) en bloedtest voor PSA. Aanvullende beeldvorming kan transrectale echografie of MRI omvatten, met mogelijk een prostaatbiopsie bij verdenking. Behandelopties variëren van afwachtend beleid en medicatie (alfa-blokkers, 5-alfa-reductaseremmers) tot chirurgie of bestraling bij kanker.