progesteronniveaus

Progesteronniveaus verwijzen naar de hoeveelheid progesteron die in het bloed circuleert. Progesteron wordt in hoofdzaak geproduceerd door het corpus luteum na ovulatie en tijdens de zwangerschap door de placenta. Het speelt een centrale rol bij het voorbereiden en in stand houden van het baarmoeder slijmvlies voor implantatie en vroege zwangerschap, en heeft daarnaast functies bij borstweefsel en immuunregeling.

Meting en interpretatie: Progesteron wordt meestal in bloedserum gemeten; speekselmetingen komen minder vaak voor en zijn minder betrouwbaar voor klinische beslissingen. Timing is belangrijk: bij een doorsnee cyclus van 28 dagen stijgen de niveaus na de ovulatie en pieken het midden in de luteale fase. In de vroege zwangerschap stijgen de niveaus aanzienlijk naarmate de placenta de productie overneemt. Een enkele meting moet worden geïnterpreteerd in samenhang met de cyclusdag of de zwangerschap en met de referentiewaarden van het laboratorium. Laag progesteron in de luteale fase kan wijzen op onvoldoende luteale functie of anovulatie; hoog/repeterend hoog kan wijzen op zwangerschap of invloed van medicatie.

Referentiewaarden verschillen per laboratorium en per fase van de cyclus. Bij niet-zwangeren worden veelal ruwe schattingen gebruikt zoals: folliculaire fase circa 0,2–1,5 ng/mL; luteale fase circa 1–20 ng/mL; ovulatie rond 0,8–3 ng/mL; mannen liggen doorgaans aan de onderkant, ongeveer 0,2–1 ng/mL. Tijdens de zwangerschap stijgen de niveaus aanzienlijk en kunnen ze in de loop van de zwangerschap hoog worden.

Factoren die niveaus kunnen beïnvloeden zijn tijdstip van meting, gebruik van hormonale anticonceptie of vruchtbaarheidsbehandelingen, leeftijd, lichaamsgewicht en leverfunctie. Progesteronmeting wordt gebruikt bij evaluatie van ovulatie, luteale ondersteuning bij fertiliteitsbehandelingen en vroege zwangerschapstabiliteit.