portvenen

Portvenen, meestal aangeduid als de portalvenen, vormen een belangrijk onderdeel van het portal-systeem dat bloed uit de spijsverteringsorganen naar de lever voert. Het belangrijkste vat in dit systeem is de leverpoortader (vena portae hepatica), die in de regel ontstaat door de samenkomst van de vena splenica en de vena mesenterica superior. De poortader loopt vervolgens naar de poortpoort van de lever (porta hepatis), waar hij zich vertakt in linker- en rechterportaalvertakkingen binnen de lever. De inferior mesenteric vein mondt meestal uit in de splenische vena, die op haar beurt deel uitmaakt van de portalcircuits; variaties komen voor.

Functie en samenstelling van het bloed uit de portvenen verschillen van arterieel bloed: het bloed in de poortader is koolzuurarm en rijk aan voedingsstoffen en toxische stoffen uit de darmen, milt en pancreas. Dit bloed ondergaat in de lever een reeks metabole, toxische en immunologische verwerkingen voordat het terugkeert naar de systemische circulatie via de levervenulen en de onderliggende aders.

Anatomische context en ontwikkeling: de portaladen zijn een cruciaal onderdeel van het levercirculatiesysteem en leveren een route voor voedingsstoffen en signalen van de darmen naar hepatocyten. Embryonale ontwikkeling gebeurt uit de vitellinevaten en voltooit zich in de eerste maanden van de zwangerschap.

Klinisch belang: portalhypertensie ontstaat bij levercirrose of obstructie van de poortader en kan leiden tot varices, splenomegalie en ascites. Een portale vene-trombose (PVT) kan de bloedstroom belemmeren en leverfunctie beïnvloeden. Diagnostiek omvat beeldvorming zoals Doppler-ultrageluid, CT of MRI, en behandeling varieert afhankelijk van de onderliggende oorzaak en ernst.