platinaverbindingen

Platinaverbindingen bezeichnet de covalente of koordinatiebindingen die platinaatomen vormen met verschillende liganden, waaronder inorganische liganden zoals chloride en water, maar ook biologische liganden zoals DNA-basen en cysteïne-residuen in eiwitten. Deze bindingen zijn fundamenteel voor de chemische eigenschappen van platinacomplexen en hun biologische werking.

In de coördinatiechemie kent platina(II) vaak een vierkante-planaire geometrie. Typische liganden zijn amminen (NH3), chloor en water. Door hydrolyse kunnen niet- vs. snelle substitutiereacties optreden waarbij liganden worden vervangen, wat de reactiviteit en biologie bepaalt. Het type liganden en de ligandelingsenergie sturen de bindingstoestanden en de stabiliteit van het complex.

In de geneeskunde zijn platinacomplexen zoals cisplatine, carboplatine en oxaliplatine bekend om hun vermogen om DNA te binden. Na aquatie reageren de reactive Pt(II) species met guanine-nucleotiden, veelal op N7 van guanine, en vormen crosslinks in DNA (meestal intra-1,2- crosslinks). Deze crosslinks verstoren repl1catie en transcription en leiden tot celdood. De bindingswijze aan DNA onderstreept de antikankereigenschappen, maar ook cytostatica-gerelateerde bijwerkingen en mechanismen van resistentie, zoals verhoogde DNA-herstelcapaciteit en efflux.

Naast DNA kunnen platinabindings bestaan met eiwitten via thiolgroepen (cysteïne) of selenocysteïne, wat leidt tot adducten die enzymactiviteit en metabolisme kunnen beïnvloeden. Onderzoekers bestuderen bindingen met spectroscopische en structurele methoden (NMR, X-ray, EXAFS) en kinetische analyses om bindingsenergie en reactiekinetiek te begrijpen.

Samengevat vormen platinaverbindingen de kern van zowel de chemische structuur van platinacomplexen als hun biologische activiteit en toepassingen.