overkwalificatie

Overkwalificatie is een situatie waarbij iemands opleiding, vaardigheden of werkervaring hoger of uitgebreider zijn dan wat de functie vereist. Het kan zich voordoen bij werknemers met een hoger opgeleide functie die toch in een baan werkt met minder hoge eisen, en bij personen met meerdere diploma’s die in een baan blijven die minder vereist is dan hun kwalificaties.

Prevalentie en context: Overkwalificatie komt vooral voor onder afgestudeerden en in regio’s met beperkte arbeidsmarktmogelijkheden. Het kan tijdelijk zijn, maar ook langdurig optreden.

Oorzaken: Een mismatch tussen opleidingsrichting en beschikbare vacatures, sectoren in krimp, regionale factoren, verouderde of niet-transferbare vaardigheden, en economische schommelingen die de vraag naar hoogopgeleiden beïnvloeden.

Gevolgen: Voor werknemers leidt onderbenutting van vaardigheden tot demotivatie, mogelijk hoger ziekteverzuim of verloop en druk op loonontwikkeling. Voor werkgevers kan overkwalificatie leiden tot hogere trainingkosten en verloop, maar ook tot sneller leren en inzetbare capaciteiten.

Potentiële baten en nuance: In sommige gevallen kan overkwalificatie leiden tot wendbare medewerkers en een betere bijdrage aan complexe taken; de effecten hangen af van functies, begeleiding en loopbaanmogelijkheden.

Beleid en aanpak: Betere arbeidsmarktdoorstroming en matching, erkenning van verworven competenties, loopbaanbegeleiding, bijscholing, en stimuli voor werkgevers om hoogopgeleiden in passende functies aan te nemen.