ontdekkingsreis

Ontdekkingsreis is een reis met het doel onbekende gebieden te verkennen, in kaart te brengen en informatie te verzamelen over geografie, klimaat, flora en fauna, en soms over samenlevingen en culturen die men tegenkomt. De term verwijst vooral naar historische reizen die in de late middeleeuwen en in de vroegmoderne tijd plaatsvonden en die leidden tot uitgebreide europese exploratie van onbekende werelddelen. Ontdekkingsreizen kenmerken zich door lange vaarten of over land, het ontwikkelen en gebruiken van kaarten en navigatietechnieken, en een combinatie van wetenschappelijke nieuwsgierigheid, economische belangen en moeitelijke politieke of religieuze motieven.

Motieven voor deze reizen waren onder meer economische belangen zoals het vinden van winstgevende handelsroutes en nieuwe voorraden van goederen zoals specerijen, religieuze missies, prestige en macht, en wetenschappelijke belangstelling voor aard, kaartbeelden en planten- en diersoorten. De reisorganisaties en -technieken varieerden van koninklijke investeringen en compagnieën tot expedities onder leiding van ontdekkers die kennis en kaarten wilden vergaren. De expedities brachten zowel ontdekkingen als conflicten met inheemse bevolkingen, en droegen bij aan de globalisering door de uitwisseling van goederen, technologieën en ideeën, maar ook aan koloniale verhoudingen en culturele veranderingen.

Enkele bekende voorbeelden zijn Christoffel Columbus (1492) en Vasco da Gama (1497-1498), die nieuwe zeeroutes naar Amerika en naar India openen; Ferdinand Magellaan (1519-1522), die de eerste rond de aarde reis voltooide; James Cook (1768-1779), die de Stille Oceaan en aangrenzende eilanden in kaart bracht; en Zheng He (1405-1433), die voor de Chinese keizer diplomatieke en handelsmissies uitvoerde in Azië en de Indische Oceaan. Tegenwoordig worden term ontdekkingsreizen ook gebruikt voor wetenschappelijke expedities in oceanografie, polarografie en ruimtevaart, waar men kennis vergroot en relaties tussen landen en disciplines versterkt.