ongeduldig

Ongeduldig is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat impatiënt betekent, en verwijst naar een gebrek aan geduld of tolerantie voor vertragingen. Het beschrijft een houding of gedrag waarbij iemand snel boos of rusteloos wordt omdat dingen niet snel genoeg gaan.

Etymologie en verwante vormen: Het woord is samengesteld uit geduldig (geduld) met het voorvoegsel on-, wat ontkenning aangeeft. Het tegenovergestelde is geduldig. Het zelfstandig naamwoord ongeduld wordt ook gebruikt en betekent dezelfde eigenschap van impatience. Het adjectief wordt in neutrale of descriptieve zinnen gebruikt; het kan ook als zelfstandig naamwoord voorkomen in de vorm van het ongeduld, bijvoorbeeld: het ongeduld van de wachtrij.

Gebruik en nuance: In alledaagse taal wordt ongeduldig gebruikt om iemands irritatie bij vertragingen te uiten. Voorbeelden: “Hij werd ongeduldig toen de trein vertraagde.” en “Het publiek werd ongeduldig terwijl de speech uitliep.” De intensiteit varieert van milde tot sterke irritatie, afhankelijk van de context en toon. In formeel taalgebruik kan men soms kiezen voor neutralere formuleringen, maar ongeduldig is een gangbaar en duidelijk woord.

Synoniemen en tegenstellingen: Er bestaan geen exacte synoniemen; nabije begrippen zijn geduld en kalmte als antoniemen. Ongeduldig wordt vaak ervaren als een korter lontje of onrust bij uitstel, terwijl geduldig handelen juist rustige tolerantie impliceert.