observeertijd

Observeertijd is de periode waarin observational data wordt verzameld over een onderwerp, gebeurtenis of fenomeen. De term wordt toegepast in verschillende wetenschappelijke disciplines, zoals astronomie, meteorologie en experimenteel onderzoek in psychologie en ethologie. Het verwijst naar de duur van actieve gegevensverzameling, los van voorbereiding, calibratie of analyse.

In de astronomie is observeertijd de tijd waarin een telescoop en instrumenten daadwerkelijk licht van een doel observeren. Meestal wordt observeertijd uitgedrukt in seconden, minuten of uren. Programma’s maken vaak onderscheid tussen on-source tijd (de tijd die aan het doel wordt besteed) en totale kijktijd, die ook overhead omvat zoals sleuwen, settling en kalibraties. De kwaliteit van de waarnemingen hangt af van de totale observeertijd en hoe deze is verdeeld over aaneengesloten blokken versus meerdere korte blokken.

In andere domeinen beschrijft observeertijd eveneens de duur van een monitoring- of experimentensessie. In de psychologie of ethologie bepaalt het venster waarin gedragingen worden geregistreerd, in meteorologie of milieuwetenschap de observatie- of bemonsteringsperiode. De keuze voor observeertijd beïnvloedt statistische power, temporele resolutie en de detectie van transient events.

Meet- en rapportagepraktijken variëren per vakgebied en faciliteit. Onderzoekers geven doorgaans de observeertijd aan en, indien relevant, een uitsplitsing in blootstellingsduur, calibratie en overhead. Langere observeertijd vergroot doorgaans de signaal-ruisverhouding, maar kan beperkt zijn door instrumenttijd, weersomstandigheden of beschikbaarheid van proefpersonen. Goede praktijk omvat het vastleggen van begin- en eindtijden en eventuele onderbrekingen.