nietgestuurd

Nietgestuurd is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat letterlijk “niet gestuurd” betekent. Het wordt gebruikt om processen, systemen of handelingen te beschrijven die opereren zonder centrale sturing of externe instructie. In tegenstelling tot termen als gestuurd, gecoördineerd of beheerd duidt nietgestuurd op een grotere mate van zelforganisatie, autonomiteit of decentrale besluitvorming.

Etymologisch bestaat het uit niet- (ontkenning) en gestuurd (gebaseerd op sturen of leiden). De term is gangbaar in zowel technisch als maatschappelijk en politiek-denkbeelden, maar heeft geen officiële wetenschappelijke categorie; hij treedt vooral op in journalistiek, beleidstekst en academische discussies als aanduiding van een afwezigheid van centrale begeleiding.

Toepassingsgebieden

In technologie en systemen verwijst nietgestuurd vaak naar gedistribueerde of zelforganiserende processen, zoals swarm-robotica, peer-to-peer-netwerken en adaptieve routing waar geen enkel centraal punt alle besluiten neemt. In governance en beleid kan het verwijzen naar bottom-up of civiele initiatieven die buiten de traditionele top-down sturing opereren. In communicatie en media kan nietgestuurd verwijzen naar content die niet wordt gemarkeerd of gepromoot door algoritmen of gatekeepers. In de sociologie en psychologie kan het wijzen op gedrag dat grotendeels buiten expliciete instructie plaatsvindt.

Kritische noties omvatten onzekerheid, mogelijke inefficiëntie en risico’s bij gebrek aan duidelijke verantwoordingslijnen. See also: zelforganisatie, distributed governance, autonome systemen.