membraananker

Een membraananker is een moleculair kenmerk dat een eiwit aan het plasma- of internal membran bindt, hetzij via een covalent gebonden lipidemodificatie (lipideanker), hetzij door een hydrophobe sequentie die een transmembraan-domein vormt. Anchors bepalen waar het eiwit in de cel voorkomt en kunnen interacties en signaalprocessen beïnvloeden.

Lipidische ankers omvatten glycosylphosphatidylinositol (GPI) ankers, farnesyl- of geranylgeranylgroepen (prenylatie), palmitoylgroepen (palmitoylatie) en myristoylgroepen (myristoylatie). GPI-ankers hechten zich aan een eiwit aan het C-terminus en steken uit in de buitenblad van het plasmamembraan; prenylatie voegt een lipide toe aan het C-terminus waardoor binding aan de binnenblad mogelijk wordt; palmitoylatie en soms myristoylatie versterken membraanbinding en kunnen lokalisatie in membraanelementen regelen.

Transmembraananker bestaan uit een of meer hydrofobe helices die door de lipidemembraan heen strekken, waardoor het eiwit als integraal membraaneiwit in het membraan ligt; veel receptoren en kanalen gebruiken dit type anker.

Functie: ankers regelen subcellulaire lokalisatie, trafficking en deelname aan signaaltransductie door eiwitten ruimtelijk te beperken tot membranen of specifieke lipidendomeinen. Deze verbindingen kunnen dynamisch zijn en worden geregeld door enzymen die lipidegroepen toevoegen of verwijderen, zoals palmitoyltransferasen en thioesterasen, of door fosfolipasen die GPI-anker eiwitten losmaken.

Voorbeelden: GPI-gebonden eiwitten omvatten CD55 (DAF) en het prion-eiwit; Ras en verwante GTPasen worden verankerd door prenylatie en palmitoylatie; veel enkelpassige receptoren vertrouwen op transmembraane helices voor membraananker.

---