meerdereeffectverdamping

Meerdereffectverdamping is een term uit de systeemtheorie en verwante vakgebieden die verwijst naar het verschijnsel dat de gecombineerde uitwerking van meerdere factoren kleiner kan uitvallen dan de som van hun afzonderlijke effecten. Het benadrukt dat interacties tussen factoren leiden tot demping of verzadiging van de respons in een complex systeem.

Oorzaken en mechanismen van meerdereffectverdamping zijn onder meer nonlineariteit in de respons, verzadiging van systemen en beperkte middelen of capaciteit. Wanneer meerdere prikkels of stressoren tegelijk optreden, kunnen ze elkaar beïnvloeden via gedeelde signaalroutes, terugkoppeling en competitie om dezelfde hulpbronnen. Als de respons snel oploopt maar vervolgens afvlakt bij hogere intensiteiten, ontstaat een plafond of verzadiging waardoor extra input minder effect heeft.

Modelmatig wordt meerdereffectverdamping vaak geïllustreerd door concave (donder) relaties waarbij de marginale winst afneemt naarmate de input toeneemt. In de farmacologie wordt MEV soms gerelateerd aan antagonistische interacties of onderdrukking van effecten wanneer meerdere middelen op dezelfde pathway werken. In milieu- en gezondheidswetenschappen kan MEV optreden wanneer gelijktijdige factoren geen lineaire optelsom opleveren van risico’s of effecten. In bedrijfs- en communicatiestrategieën ankeren meerdere-kanalenbenaderingen vaak op vergelijkbare doelgroepen, waardoor extra kanalen minder extra conversies opleveren dan verwacht.

Zie ook: synergisme, additiviteit, antagonisme, verzadiging en diminishing returns. Meerdereffectverdamping benadrukt het belang van niet-lineair denken bij het evalueren van gecombineerde invloeden in complexe systemen.