leeftijdsvriendelijke

Leeftijdsvriendelijke is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat verwijst naar zaken die rekening houden met de behoeften van mensen van alle leeftijden, met name ouderen. Het beschrijft omgevingen, producten en beleid die veilig, toegankelijk en inclusief zijn, zodat mensen zolang mogelijk zelfstandig en met een goede kwaliteit van leven kunnen deelnemen aan de samenleving.

Toepassingsvelden van leeftijdsvriendelijke aanpakken zijn onder meer stedelijk ontwerp en woonwijken, openbaar vervoer, gebouwen en publieke ruimten, digitale dienstverlening, gezondheidszorg en sociale voorzieningen, en maatschappelijke participatie. Het doel is om barrières te verminderen en ondersteuningsmogelijkheden te vergroten, zodat mensen langer thuis kunnen wonen en actiever betrokken blijven bij het dagelijks leven.

De term is verwant aan het concept van leeftijdsvriendelijke steden of dorpen en aansluitend bij de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), die een wereldwijd kader heeft ontwikkeld voor leeftijdsvriendelijke steden. Volgens dit kader bestaan er acht domeinen waarin beleid en ontwerp rekening moeten houden: openluchtruimten en gebouwen, vervoer, huisvesting, sociale participatie, respect en sociale inclusie, burgerparticipatie en werk, communicatie en informatie, en gemeenschapsondersteuning en gezondheidsdiensten.

In Nederland wordt leeftijdsvriendelijkheid vaak ingezet om lokale ambities te formuleren en programma’s te sturen die vergrijzing het hoofd kunnen bieden. Kritische bedenkingen betreffen uiteenlopende definities en het ontbreken van eenduidige normen; er is vraag naar concrete indicatoren en uitvoerbare richtlijnen. Over het geheel genomen blijft leeftijdsvriendelijk ontwerpen een centraal uitgangspunt in urbanisatie en dienstverlening gericht op inclusie voor alle leeftijden.