knopvormen

Knopvormen is een term uit de plantkunde die verwijst naar de morfologische variaties van knoppen. Knoppen zijn meristematische groeipunten die zich kunnen ontwikkelen tot scheuten of tot bloemen. Ze bevinden zich op de uiteinden van scheuten (apicale knoppen) en langs de bladassen (axillaire knoppen). De vorm van knoppen varieert tussen soorten en groeistadia. Typische vormen zijn conisch (kegelvormig), bolvormig (globose), langwerpig en cilindrisch. In veel planten onderscheidt men ook bloemknoppen van scheutknoppen: bloemknoppen ontwikkelen zich tot bloemen, scheutknoppen tot nieuwe groeipunten of scheuten.

Knopvormen worden naast positie ook door de genetische achtergrond en milieufactoren beïnvloed. Licht, temperatuur en waterbeschikbaarheid kunnen de ontwikkeling van knoppen beïnvloeden, wat zich uit in veranderingen in grootte en vorm. De aanwezigheid van beschermende schubben rond de knop beschermt tegen uitdroging en vorst en is een kenmerk dat bij veel soorten voorkomt.

In de tuinbouw en plantenveredeling is kennis over knopvormen van praktisch belang. Snoeien en veredeling worden vaak afgestemd op welke knoppen tot scheutvorming zullen leiden en welke tot bloemvorming, wat invloed heeft op productiviteit en plantrespons. Begrippen die hiermee samenhangen zijn onder andere meristeem, apicale knop, axillaire knop en bloemknop.

Zie ook: meristeem, apicale knop, axillaire knop, bloemknop, scheutknop.