Knoppen

Knoppen is een Nederlandse term die naar twee hoofdsoorten voorwerpen verwijst: kledingknopen en bedieningsknoppen. In bredere zin kunnen knoppen ook drukken of bedieningselementen op elektronische apparatuur omvatten. Ondanks de verschillende vormen vervullen ze meestal functies zoals vergrendelen, bevestigen of regelen van een mechanisme.

Knopen voor kleding bestaan uit twee hoofdtypen: steekknopen (met twee of vier gaatjes) en shank-knopen (met een korte uitsteeksel aan de rug die aan de stof wordt genaaid). Materialen variëren van kunststof en metaal tot schelp, hout en parelmoer. Knopen worden met draad aan de stof genaaid, of bij shank-knopen via een achterliggende schacht bevestigd. Verschillende maten en ontwerpen bieden zowel praktische als decoratieve mogelijkheden.

Bedieningsknoppen op apparaten zijn vaak draaiknoppen of drukknoppen. Draaiknoppen worden roterend bediend om instellingen zoals volume, temperatuur of intensiteit aan te passen; drukknoppen zetten een elektrische schakeling aan of uit. Knoppen bestaan meestal uit kunststof of metaal, soms met rillen of een griprand voor betere houvast. Op panelen worden markeringen gebruikt om de stand of positie aan te geven.

Productie en normen variëren per toepassing. Kledingknopen ontstaan vaak via giet- of malprocessen en textieltechnieken; voor bedieningsknoppen gelden normen voor diameter, lengte van de bevestigingsschacht en montagemethoden. Industriële knoppen vereisen duurzaamheid, slijtvastheid en weerstand tegen omgevingsfactoren zoals warmte, vocht en olie.

Historisch gezien zijn knopen oud. Vondsten geven aan dat knopen al in de oudheid werden gebruikt; in Europa werden knopen vooral in de middeleeuwen en daarna wijdverspreid als functioneel en decoratief element. Tegenwoordig komen knopen wereldwijd in diverse materialen en ontwerpen voor en blijven ze een alledaags onderdeel van kleding en apparaten.