kettingoverbrengingen

Kettingoverbrengingen zijn een vorm van mechanische aandrijving waarbij een ketting is gekoppeld aan twee of meer tandwielen (kettingwielen) die met elkaar in contact staan. De ketting heeft schakels met pennen en bussen die de tanden van de sprockets grijpen, waardoor rotatie en koppel van de ene as naar de andere worden overgedragen zonder slip. De uitgangssnelheid en het koppel hangen af van de verhoudingen tussen het aantal tanden van het aandrijf- en het aangedreven sprocket.

Belangrijke onderdelen zijn de ketting, de sprockets, en het mechanisme voor spanning en geleiding van de ketting. Kettingen kunnen één of meerdere schakels hebben en kunnen worden toegepast in enkelvoudige of meervoudige (duplex, triplex) configuraties om meer vermogen te dragen. Bij hoge vermogens worden vaak meerdere kettinglijnen parallel gebruikt of grotere sprockets toegepast.

Werking en parameters: de overbrenging wordt bepaald door de tandenaantallen van de sprockets en door de lengte van de ketting. De centerafstand tussen de assen dient correct te worden gehouden om spanning en slijtage te beheersen. Kettingoverbrengingen kunnen in één of meerdere stappen voorkomen, waarna de gecombineerde tandwielverhouding het totale koppel en de snelheid bepaalt.

Toepassingen: kettingoverbrengingen komen veel voor in fietsen, motorfietsen en industriële apparatuur, zoals conveyors, machinegereedschappen en zware werktuigen. Ze worden gekozen vanwege hun hoge trekkracht, robuustheid en relatief compacte constructie.

Voordelen en nadelen: kettingoverbrengingen bieden hoge trek- en slijtvastheid, geen slip bij betrokken belastingen en goede betrouwbaarheid in ruwe omgevingen. Nadelen zijn onder meer regelmatige smering en onderhoud, slijtage aan ketting en sprockets (waarbij vervanging meestal samen gebeurt), geluid en gevoeligheid voor slijtage-inkining en uitlijting.

Onderhoud en ontwerp: ontwerpen houden rekening met kettingpitch, materiaalkwaliteit (ISO/ANSI-normen voor kettingen en sprockets), smering, spanning en uitlijning. Slijtage kan worden gevolgd met kettingelongatie en slijtage aan tandwielen; bij aanzienlijke slijtage worden ketting en sprockets vaak tegelijk vervangen.