juridischconstitutionalistische

Juridischconstitutionalistische is een term die verwijst naar een juridische-constitutionele benadering of stroming binnen de politieke en rechtsgeleerde literatuur. Ze benadrukt de rol van constituties en juridische kaders als basis voor de legitimate werking van de staat en beschouwt rechtsregels als primair in de ordening van staatsmacht.

De kern van deze benadering ligt in het idee dat de bevoegdheden van overheidsorganen strikter begrensd worden door constitutionele normen, en dat de rechtmatigheid van overheidsbesluiten mede bepaald wordt door de naleving van deze normen. Kenmerkend is vaak een sterke nadruk op de rechtsstaat, de scheiding der machten, en de mogelijkheid van rechterlijke toetsing van overheidsoptreden. Daarnaast wordt vaak uitgegaan van de bescherming van fundamentele rechten en de waarborging van procedures als essentiële elementen van politieke legitimiteit.

Historisch gezien sluit juridischconstitutionalistische praktijken aan bij bredere tradities van constitutioneel liberalisme en rechtsstatelijkheid, waarin formele regels en juridische controles een sleutelrol spelen naast politieke. In moderne discussies komt het begrip vooral naar voren bij debatten over de rol van constitutionele rechtspraak, de onafhankelijkheid van rechterlijke machten en de precieze verhouding tussen democratische besluitvorming en juridisch toezicht.

Kritieken richten zich wel op het risico van te veel formaliteit ten koste van democratische betrokkenheid of politieke effectiviteit, en op vragen naar de legitimiteit van rechtbanken bij het bepalen van politieke uitkomsten. Voor een volledig begrip wordt vaak de relatie tot bredere begrippen als constitutionalism en rule of law onderzocht.