jeukgevoel

Jeukgevoel, in medische termen pruritus, is een onaangename sensatie die de drang tot krabben oproept. Het ontstaat door activatie van huidprikkers en pruriceptoren die signalen via zenuwbanen naar de hersenen sturen. Pruritus kan kortdurend (acuut) of langdurig (chronisch) zijn.

Oorzaken zijn uiteenlopend: huidgerelateerd (droge huid, eczeem, contactallergie, insectenbeten); systemisch (lever- of nierziekten, schildklierstoornissen, ijzertekort); medicamenteus (opioïden, ACE-remmers, sommige antidepressiva); en neurologische of metabole aandoeningen (diabetische neuropathie). Ook cholestase en kanker kunnen jeuk veroorzaken.

Pathofysiologie: pruritus ontstaat uit mediatoren en zenuwsignalen. Histamine en andere stoffen (bijv. IL-31) kunnen het veroorzaken; pruriceptoren in de huid communiceren via vezels naar het ruggenmerg en hersenen. Jeuk kan histamine-afhankelijk of -onafhankelijk zijn; opioïde systemen dragen bij aan de sensatie.

Diagnostiek: bij chronische of onverklaarde jeuk wordt anamnese en lichamelijk onderzoek gedaan; soms bloedonderzoek (lever- en nierfunctie, schildklier), beeldvorming of huidbiopsie.

Behandeling: afhankelijk van de oorzaak. Emolliënten en huidverzorging; topische corticosteroïden of calcineurin-remmers; orale antihistaminica (voor nachtelijk jeuken); neuropathische medicatie zoals gabapentine of pregabaline; lichttherapie bij sommige vormen.

Preventie en advies: hydrateer de huid, gebruik milde verzorgingsproducten, douche lauwwarm, draag katoenen kleding. Raadpleeg een arts als jeuk langer dan zes weken aanhoudt of gepaard gaat met gewichtsverlies, huidafwijkingen of koorts.