institutiegebonden

Institutiegebonden is een Nederlandse bijvoeglijk naamwoord dat aangeeft dat iets afhankelijk, gebonden of sterk beïnvloed is door een specifieke instelling. Het beschrijft situaties waarin regels, praktijken, middelen of cultuur van een organisatie de vorm of uitkomsten van een proces bepalen.

In onderzoek, onderwijs en beleidsmatige contexten wordt de term gebruikt om aan te geven dat data, meetinstrumenten, procedures of besluitvorming mede bepaald worden door de eigenaren, financiers, of organisatorische structuur van de betrokken instelling. Zo kan data-access, participantenselectie of de interpretatie van resultaten sterk verankerd zijn in de praktijken van één instelling. In onderwijs of training kan een curriculum, beoordelingssysteem of evaluatiemethoden zijn afgestemd op de wensen en regels van een specifieke instelling.

De term wijst op zowel mogelijke voordelen als nadelen. Voordelen zijn onder meer afstemming op lokale behoeften, consistentie met interne procedures en efficiënte uitvoering. Nadelen omvatten beperkte generaliseerbaarheid en externe validiteit, mogelijke bias door institutionele belangen en afhankelijkheid van beleidswijzigingen binnen die instelling.

Voorbeelden zijn onder meer een onderzoeksproject dat uitsluitend gebruikmaakt van een dataverzameling die binnen één instelling is verkregen, of een evaluatieprotocol dat door een universiteit is ontworpen en toegepast op haar eigen studenten. Zie ook gerelateerde concepten zoals institutionele bias en generale generaliseerbaarheid in onderzoek.