indexkaarten

Indexkaarten zijn kleine kaarten die worden gebruikt om informatie overzichtelijk te ordenen en terug te vinden. Een kaart bevat doorgaans een korte koptekst of onderwerp, aanvullende sleutelwoorden en verwijzingsinformatie naar een bron of document. Ze worden in kaartkasten of ladeblokken opgeslagen en gesorteerd, meestal in alfabetische of thematische volgorde. Het concept is breed toepasbaar in bibliotheken, archieven en onderzoek, maar ook in onderwijs en persoonlijk notitiebeheer.

Historisch gezien vormden indexkaarten lange tijd de kern van kaartcatalogi in bibliotheken. Kaarten met bibliografische gegevens, onderwerpen en verwijzingen naar exemplaren werden per onderwerp gegroepeerd en in volgorde geplaatst. Met de opkomst van digitale databases zijn kaartcatalogi grotendeels vervangen, maar indexkaarten blijven in sommige instellingen en bij individuele gebruikers nog steeds in gebruik voor fysieke archieven of als studiehulpmiddel.

Formaat en materiaal variëren. Veelvoorkomende formaten zijn circa 75 × 125 mm en circa 100 × 150 mm. Kaarten worden doorgaans gemaakt van stevig karton of zuurvrij papier; voor behoud op lange termijn wordt vaak gekozen voor zuurvrije materialen. Sommige kaarten zijn blanco, andere hebben voorgedrukte velden zoals onderwerp, auteur, jaartal, samenvatting en verwijzingen.

Organisatie gebeurt vaak in ladekasten met vakken en scheiders, soms met kleurcodering om verschillende vakgebieden of prioriteiten aan te duiden. Hoewel digitale systemen veelvoorkomend zijn, blijven indexkaarten een praktische oplossing voor snelle referentie, handmatige registratie en als aanvullend hulpmiddel bij efficiënt notitiebeheer.