hoffelijkheid

Hoffelijkheid verwijst naar de verzameling sociale normen voor beleefd en attent gedrag in interpersoonlijke situaties binnen Nederlandse en Vlaamse gemeenschappen. Het draait om respect voor anderen, empathie, tact en het vermijden van agressie of ongepaste overlast. Hoffelijkheid vergemakkelijkt communicatie en draagt bij aan een ordelijke sociale omgang.

De term is verweven met tradities van omgangsvormen die in westerse samenlevingen centraal stonden. In de Nederlandse en Vlaamse cultuur komt hoffelijkheid onder meer tot uitdrukking in formeel taalgebruik, correcte aanspreekvormen en het vermijden van confrontaties door mild te spreken en rekening te houden met andermans grenzen.

Belangrijke kenmerken zijn vriendelijke begroetingen, het gebruik van beleefdheidsvormen als "alsjeblieft" en "dank u wel", het geven van excuses bij fouten en het afstemmen van spreken en handelen op de sociale context. Het kiezen tussen informeel "je" en formeel "u" is een bekend aandachtspunt.

Hoffelijkheid vindt toepassing in veel contexten, zoals dienstverlenende omgevingen, openbaar vervoer, op de werkvloer en in buurtsamenlevingen. Er bestaan subtiele variaties tussen Nederland en Vlaanderen in uitdrukkingsvormen en strengere of zachtere normen.

Moderne ontwikkelingen brengen veranderingen met zich mee. Digitale communicatie vereist ook hoffelijkheid: tijdige reacties, duidelijke taal en een respectvolle toon. In multiculturele samenlevingen kunnen opvattingen over wat als hoffelijk geldt verschillen, wat tot interpretatieverschillen leidt.

Hoffelijkheid blijft een basisprincipe van dagelijkse interactie en sociale orde, maar is onderwerp van discussie over wat passend is in uiteenlopende contexten en hoeken van de samenleving.