herindeksatie

Herindeksatie is het proces waarbij een indexreeks wordt aangepast door de referentiebasis of de samenstelling te wijzigen, zodat de reeks beter vergelijkbaar blijft over tijd en met internationale normen. Het doel is om wijzigingen in methodologie, manden of bronnen te neutraliseren zodat historische cijfers nog steeds met elkaar te vergelijken zijn.

Dit gebeurt meestal bij veranderingen in de methodologie: een herziening van de manden (gewichten), toevoeging of verwijdering van goederen en diensten, of het verplaatsen van de basisperiode naar een recentere jaarteller. Ook bij internationale vergelijkingen kan herindeksatie nodig zijn om databronnen op één lijn te brengen.

Bij een herindeksatie wordt een nieuwe basis gekozen (bijvoorbeeld basisjaar 2020 = 100) en worden de voorgaande waarden zodanig geschaald dat de gehele reeks compatibel blijft met de nieuwe referentie. Vaak wordt een combinatie van rebasering en chain-linking toegepast, waarbij de continuïteit van de reeks behouden blijft terwijl de basis wordt aangepast. De exacte methode hangt af van doelstellingen en beschikbaarheid van data.

Impact en interpretatie: herindeksatie verbetert de vergelijkbaarheid en transparantie van cijfers, maar kan leiden tot abrupte revisies in historische series. Voor gebruikers is het essentieel om de benodigde metadata en de redenering achter de wijziging te documenteren en te communiceren.

Veelvoorkomende toepassingen zijn consumentenprijsindices (CPI), GDP-deflators en producentenprijzenindices, zowel nationaal als voor internationale vergelijkingen. Verwante concepten omvatten basering, rebasering en chain-linking.