hemoglobinesynthese

Hemoglobinesynthese is het proces waarbij in de rode bloedcellen hemoglobine wordt gevormd. Hemoglobine is een eiwit dat uit globineketen en heem bestaat en zuurstof bindt en transport naar weefsels mogelijk maakt. De synthese vindt hoofdzakelijk plaats tijdens de erytropoëse in het beenmerg en loopt door tot rijpe erythrocyten.

Heme-synthese begint met glycine en succinyl-CoA in de mitochondriën, onder regulatie van het enzym ALAS1. Via een reeks stappen in zowel mitochondriën als cytosol ontstaat protoporfyrine IX, waarna ijzer wordt ingebracht door ferrochelatase om heem te vormen. Vrij heem oefent feedback uit op de route en reguleert zo de synthese.

Globine-synthese vindt plaats in het cytosol door translatie van globine-eiwitten. De globineketens die worden gemaakt hangen af van de ontwikkeling: embryonale en foetale ketens (zoals gamma bij HbF) en volwassen ketens (alfa en beta bij HbA; alfa en delta bij HbA2). De globineketens worden samen met heem geassembleerd tot holohemoglobine in erythroblasten.

Assemblage en maturatie: in erythroblasten wordt holohemoglobine gevormd voordat ze rijpen tot reticulocyten en uiteindelijk tot volwassen erythrocyten. Erytropoëse wordt gestimuleerd door erythropoëtine, vooral bij hypoxie, en vereist voldoende ijzer voor de heemvorming.

Ziekten en afwijkingen zoals thalassemieën, porphyriën en sideroblastische anemie wijten aan verstoringen in respectievelijk globine- of heemsynthese, wat leidt tot bloedarmoede en verminderde zuurstoftransport.