glijbeweging

Glijbeweging is een type beweging waarbij twee oppervlakken langs elkaar bewegen met predominantly translatie, oftewel een schuivende beweging, zonder of met minimale rotatie van de aangrenzende botdelen. De term wordt in verschillende disciplines gebruikt, waaronder de biomedische wetenschappen en de tandheelkunde, om het verschuiven van botten of gewrichtsvlakken ten opzichte van elkaar te beschrijven.

In de anatomie en bewegingsleer verwijst glijbeweging vaak naar glijvorming in gewrichten waar oppervlakken langs elkaar schuiven, zoals in het kaakgewricht. Bij bewegingen van de onderkaak treden rotatie en translatie afwisselend op: na een initiële rotatie van de kaakkop tijdensopening volgt een glijfase waarbij het kaakgewricht langs de articulare eminentie beweegt, waardoor de onderkaak verder naar voren en naar beneden schuift. Glijbewegingen kunnen zowel in het sagittale vlak als in zijwaartse vlakken plaatsvinden.

In de tandheelkunde is de term vooral bekend als verwijzing naar mandibelbewegingen ten opzichte van de maxilla tijdens occlusie. Belangrijke glijbewegingen zijn de protrusiebeweging (voortstelling van de onderkaak) en de laterotrusiebeweging (zijwaartse beweging op de werkende of niet-werkende zijde). Deze bewegingen bepalen de contact- en glijlijnen tussen tanden en hebben invloed op occlusale diagnostiek, restauratieve behandelingen en het beheer van temporomandibulaire aandoeningen.

Practische relevantie: glijbewegingen geven inzicht in normale en afwijkende kaakfunctie, en worden onderzocht bij klinische occlusie-analyse, kinematische jaw-tracking en spraak- en slikproblemen.