geheugenlast

Geheugenlast verwijst naar de hoeveelheid werkgeheugen die iemand nodig heeft om een taak te begrijpen, uit te voeren en te voltooien. In cognitieve belasting en human-computer interaction gaat het vooral om de tijdelijke opslag en bewerking van informatie tijdens interacties met systemen of taken.

De belasting op het werkgeheugen wordt beïnvloed door verschillende factoren. Intrinsieke belasting komt door de onvermijdelijke complexiteit van de taak zelf. Extrinsieke belasting ontstaat door ontwerpkeuzes die extra geheugenwerk vereisen, bijvoorbeeld lange lijsten, veel contextwisseling of onduidelijke aanwijzingen. Residuele belasting blijft over na optimalisatie van het ontwerp en kan voortkomen uit eerder opgedane kennis of verworven schema’s.

Factoren die geheugenlast verhogen zijn onder meer het aantal te onthouden items, de onderlinge afhankelijkheid tussen informatie, de noodzaak om informatie te manipuleren of te herordenen, tijdsdruk en frequente contextwisselingen. Ook het ontbreken van duidelijke externe geheugensteunen kan de last vergroten. In praktijksituaties kan geheugenlast leiden tot meer fouten, langere doorlooptijden en verminderde prestaties.

Metingen van geheugenlast omvatten objectieve methoden zoals dual-task prestaties en geheugenherinneringsopdrachten, evenals subjectieve beoordelingen zoals de NASA-TLX. Psychofysiologische metingen zoals pupillometrie en EEG kunnen aanvullende informatie geven over de belasting aan het werkgeheugen.

Ontwerp- en toepassingsoverwegingen richten zich op het verminderen van geheugenlast: gebruik externe geheugensteunen (checklists, autofill, visuele cues), chunk informatie in toegankelijke eenheden, ontwerp voor herkenning boven herinnering en behoud consistente interfaces. Dit is relevant in software, onderwijs, medische systemen en veiligheidskritieke omgevingen.