geheugenbankjes

Geheugenbankjes is een concept in het veld van publieksgeschiedenis en stedelijk erfgoed. Het verwijst naar kleine publieke installaties die bedoeld zijn om herinneringen van een gemeenschap vast te leggen, te bewaren en te delen. De term combineert het beeld van een ontmoetingsplek (een bankje) met het idee van een geheugenbank.

In verschillende uitvoeringen kunnen geheugenbankjes bestaan uit fysieke banken met ingebouwde opslagruimte, digitale kiosken, of kaarten en doosjes waarin bewoners korte herinneringen, foto’s en voorwerpen kunnen achterlaten. Soms worden geluidsopnamen of video’s verzameld, en kan men via een QR-code of website de digitale archieven bereiken. Het doel is om buurtgeschiedenis levend te houden en input van diverse bewoners te verzamelen.

Geheugenbankjes maken deel uit van participatieve erfgoedpraktijk en urban branding. Ze worden ingezet in buurten die veranderingen doormaken, als middel voor dialoog tussen generaties en als aanvullende bron naast traditionele archieven en musea.

Ontwerp en uitvoering vragen aandacht voor duurzaamheid, toegankelijkheid en privacy. Belangrijke overwegingen zijn inclusiviteit, toestemming van deelnemers, taalverscheidenheid en langetermijnonderhoud. Er bestaat ook risico op selectie van herinneringen of vandalisme en op digitale ongelijkheid.

Hoewel de term vooral in Nederland en België wordt gebruikt, komen soortgelijke ideeën wereldwijd voor in public art en oral-history projecten.