gebitsafwijkingen

Gebitsafwijkingen verwijzen naar aangeboren of verworven afwijkingen aan tanden en kaakstructuren die de stand, vorm of ontwikkeling van het gebit beïnvloeden. Ze komen vaak voort uit een combinatie van genetische factoren en omgevingsinvloeden en kunnen esthetische, functionele en mondgezondheidproblemen veroorzaken.

De belangrijkste categorieën zijn malocclusies en afwijkingen in de ontwikkeling of positie van tanden. Malocclusies betreffen een onnatuurlijke sluiting van de tanden en worden vaak onderverdeeld in Class I, II en III. Daarnaast komen crowding (overvolle tanden) en diastemen (ruimte tussen tanden) voor, evenals andere positiesafwijkingen.

Anomalieën in de ontwikkeling van tanden omvatten ontbrekende tanden (hypodontie; oligodontie of anodontie), supernumerary tanden, en pegvormige laterale snijtanden. Ook afwijkende groottes zoals microdontie of macrodontie komen voor, evenals fusie of geminatie van tanden. Vormafwijkingen kunnen verder optreden als defecten in het glazuur (glazuurhypoplasie) of in dentine (dentinogenesis imperfecta, enamel defects). Traumatisch letsel kan tanden beschadigen en complicaties veroorzaken.

Oorzaken variëren van genetische factoren met een rol in veel afwijkingen tot omgevingsfactoren; sommige afwijkingen komen voor in syndromen. Trauma, vroeggeboorte en medische behandelingen kunnen eveneens bijdragen.

Diagnostiek bestaat uit een combinatie van klinisch onderzoek en röntgenfoto’s, zoals bitewings en orthopantomogrammen, met aanvullende 3D-beeldvorming indien nodig. Vroege detectie vergroot de kans op effectieve behandeling en betere prognose.

Behandeling is afhankelijk van type en ernst en omvat orthodontie (uitlijnen, ruimtebeheer), restauratieve zorg (vullingen, kronen, facings), extracties of chirurgische ingrepen voor eruptieproblemen, en prothetische oplossingen zoals implantaten of prothesen. Preventie en follow-up richten zich op mondhygiëne, fluoride en regelmatige controles.