familiebandenmigratietheorie

Familiebandenmigratietheorie is een theoretisch kader in de migratiekunde dat de rol van familie- en kinnetwerken benadrukt bij migratiebeslissingen en -processen. Volgens deze benadering vloeien migraties vooral voort uit sociale relaties tussen familieleden in herkomst- en bestemminglanden, en niet alleen uit individuele overwegingen of macro-economische factoren. Een eerste trek in het buitenland kan fungeren als informatiesysteem, en als middel om kosten te delen of te financieren; later volgen vaak andere familieleden via de reeds gevestigde netwerken, een proces dat bekendstaat als chain migration.

De kernmechanismen zijn het vormen van informatieve en financiële steunnetwerken, de deling van migratierisico’s en de 'sociale kapitaal'-effecten die de toegang tot huisvesting, banen en sociale netwerken vergemakkelijken. Netwerken verkleinen de onzekerheid en vergroten de slaagkans van latere migranten. Historisch gezien worden familie- of kinnetwerken vaak gemobiliseerd voor routes, vestiging en aanpassing in de nieuwkomersgemeenschap; in sommige contexten spelen mannen of vrouwen een voorname rol in de eerste migratie, waarna gezinsleden volgen, hoewel dit sterk afhankelijk is van regio en tijdperk.

Empirische studies tonen dat de aanwezigheid van migranten in een gebied de migratieactiviteit van andere familieleden vergroot; netwerkeffecten zijn vaak sterker in landen met juridische familieherenigingsroutes en lagere transactiekosten. Het model is bruikbaar voor het verklaren van patronen zoals chain migration en diaspora-formatie, maar wordt bekritiseerd omdat het individuele keuzevrijheid en structurele oorzaken soms onderbelicht laat. Kritieken benadrukken ook dat netwerken sociale ongelijkheid kunnen reproduceren en minder mobiel zijn voor mensen zonder connecties.