evaluatiegebied

Evaluatiegebied is een begrip uit de evaluatiekunde en verwijst naar de scope en de grenzen van een evaluatie. Het beschrijft wat wel en wat niet bestudeerd wordt en bepaalt daarmee welke programma-onderdelen, doelgroepen, tijdsperioden en geografische gebieden in de evaluatie worden opgenomen. Het evaluatiegebied omvat doorgaans de te onderzoeken beleidsmaatregelen of programma’s, de beoogde uitkomsten en indicatoren, de relevante tijdshorizon en de doelgroep(en). Ook data- en informatiestromen, randvoorwaarden en afhankelijkheden worden meegenomen.

Het bepalen van het evaluatiegebied gebeurt meestal in een vroeg stadium van het evaluatieontwerp en vormt de basis voor de formulering van evaluatievragen, de keuze voor methoden en de plannen voor dataverzameling en analyse. Belangrijke elementen zijn onder meer de programma-theorie of het logica-model, de geografische en tijdelijke afbakening, de doelgroep(en), de gewenste uitkomsten en indicatoren, data-bronnen, en randvoorwaarden zoals data beschikbaarheid en budget.

Een gestructureerde aanpak omvat het in kaart brengen van grenzen, het identificeren van belanghebbenden, het opstellen van evaluatievragen, het selecteren van indicatoren, het beoordelen van datakwaliteit en privacy- en ethische overwegingen, en het bepalen van een passende steekproef en analyseplan. Praktische uitdagingen zijn onder meer scope creep, onduidelijkheden over wat exact gemeten moet worden en beperkte data, die kunnen worden gemitigeerd door expliciete afbakening en nauwe afstemming met betrokken partijen.

Het evaluatiegebied bepaalt mede welk type evaluatie geschikt is (formatief of summatief, proces- of effectgericht) en welke gebruiksvormen mogelijk zijn. In de praktijk wordt het gebied vastgelegd in een evaluatieplan en afgestemd met bestuur, financiers en uitvoerders. Een voorbeeld is een gemeentelijk woningprogramma met afbakening van doelgroep, periode, beoogde uitkomsten en data-bronnen.