dosebeperking

Dosebeperking verwijst naar de praktijk om de hoeveelheid van een stof die aan iemand wordt toegediend of waaraan iemand wordt blootgesteld te beperken om het risico op bijwerkingen en schade te verminderen. Het concept wordt toegepast in verschillende vakgebieden, zoals farmacie, geneeskunde, radiotherapie en volksgezondheid. Doel is om de therapeutische voordelen te maximaliseren while de kans op schade te verkleinen.

In de pharmacotherapie en klinische behandeling wordt dosebeperking vaak uitgedrukt als maximale of aanbevolen doseringen. Er bestaan begrippen zoals de maximaal aanbevolen dosis, en in klinische onderzoeken de dosisbeperkende toxiciteit die bepaalt bij welke dosering geen aanvaardbaar toxiciteitsprofiel meer mogelijk is. Bij dosis-escalatie-studies wordt gezocht naar de maximaal toelaatbare dosis die nog beheersbare bijwerkingen veroorzaakt. Bij chronische behandelingen spelen factoren zoals leeftijd, gewicht, nier- of leverfunctie en interacties met andere medicijnen een rol bij aanpassing van de dosis.

In radiotherapie verwijst dosebeperking naar dosisrestricties voor organen of weefsels die kwetsbaar zijn voor straling. Planvorming gebruikt dosis-veelvoud- of dosis-volume restricties om tengoten zoals tumormassa te bestralen terwijl gezonde weefsels gespaard blijven. Een onjuiste dosis kan leiden tot acute of late bijwerkingen en mogelijk blijvende schade aan normaal weefsel.

Regulering en veiligheid vereisen dat richtlijnen en labeling maximale doseringen en voorzorgsmaatregelen specificeren. Patiënten en zorgverleners worden aangemoedigd om dosering niet zelf aan te passen, tenzij anders geadviseerd door een professional. Dosebeperking vormt daarmee een kernprincipe van veilige en effectieve blootstelling aan geneesmiddelen en bestraling.