dienstgebaseerde

Dienstgebaseerde is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat aangeeft dat iets op diensten gebaseerd is. Het wordt gebruikt om systemen, modellen of praktijken te beschrijven waarbij functionaliteit als aparte, losgekoppelde diensten wordt aangeboden aan gebruikers of aan andere systemen. In die betekenis ligt de nadruk op levering van waarde via diensten in plaats van via producten, functies of componenten.

In de informatietechnologie wordt vaak gesproken over dienstgebaseerde architectuur, ook wel servicegebaseerde architectuur genoemd. De kernideeën zijn losjes koppelen, interoperabiliteit en herbruikbare services met goed gedefinieerde interfaces. Kenmerkende praktijken zijn het ontwerpen van diensten die via netwerken communicatie mogelijk maken, vaak via API’s en gestandaardiseerde berichten. Voordelen zijn onder meer flexibiliteit, schaalbaarheid en gemakkelijke vervanging van onderdelen. Nadelen betreffen governance, complexiteit en mogelijke prestatierisico’s bij veel onderlinge afhankelijkheden.

Ook buiten de IT wordt de term toegepast, in economische en bedrijfscontexten. Een dienstgebaseerde benadering beschrijft modellen en markten waarin dienstverlening centraal staat, zoals clouddiensten, platformdiensten en abonnementsvormen. In de publieke en private sector kan deze benadering leiden tot focus op servicelevels, klantgestuurde levering en continue verbetering van dienstverlening.

Spelling en gebruik: de gangbare schrijfwijze is dienstgebaseerde (zonder koppelteken), bijvoorbeeld dienstgebaseerde architectuur. De term verschijnt vaak in samengestelde termen die benadrukken dat dienstverlening de drager van functionaliteit vormt.

Zie ook: servicegebaseerde architectuur, dienstverleningsmodellen, servicegericht ontwerp.